Luật giáo dục nêu rõ, để hoàn thành mục
tiêu giáo dục đào tạo cần thực hiện theo nguyên lý: “Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản
xuất, lý luận gắn liền với thực tiễn, giáo dục nhà trường kết hợp
với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội”. Nó quy định phương
pháp giáo dục ở trường phổ thông: “phát
huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo” của học sinh; “phù
hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học”, “bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng
kiến thức vào thực tiễn”; “tác động đến tình cảm đem lại niềm vui,
hứng thú học tập của học sinh”[8, tr30].
Phương
pháp giáo dục đòi hỏi việc dạy học ở trường phổ thông phải gắn lý
luận với thực tiễn; bảo đảm việc cung cấp lý thuyết hợp trình độ,
chú trọng thực hành, rèn luyện; giảm bớt việc truyền thụ tri thức “một chiều” của giáo viên, tăng
cường hoạt động nhận thức độc lập của học sinh.
Dựa trên cơ sở tâm lí học và lí luận
dạy học hiện đại chúng ta biết rằng: trong quá trình dạy học để phát triển
nhân cách của học sinh cần phải tăng cường tổ chức hoạt động nhận thức cho học
sinh. Thực hiện nhiệm vụ đó có nhiều biện pháp, trong đó việc sử
dụng bài tập chiếm một vị trí quan trọng và ngày càng khẳng định
được ưu thế của mình. Quá trình dạy học ở trường phổ thông hiện nay
bài tập được coi là khâu cơ bản và được quy định trong phân phối
chương trình.
Bài
tập nói chung và bài tập trong dạy học lịch sử nói riêng có vai trò hết sức
quan trọng trong việc hình thành tri thức, góp phần vào nhiệm vụ giáo dục tư
tưởng, tình cảm, nhân cách, gây hứng thú học tập và phát triển tư duy cho học
sinh. Bài tập lịch sử đang và sẽ được sử dụng ngày càng rộng rãi,
định hình được vị trí quan trọng của mình trong việc nâng cao chất
lượng giáo dục, phát huy năng lực tư duy độc lập, sáng tạo của học
sinh.
Trong
dạy học lịch sử, các bài ôn tập, sơ kết, tổng kết có vai trò quan trọng trong
việc nâng cao chất lượng kiến thức của học sinh, hình thành cho các em những
hiểu biết khoa học về lịch sử và tính quy luật của sự phát triển xã hội, bồi
dưỡng và rèn luyện các kỹ năng cần thiết của bộ môn.
Đặc
điểm của kiến thức lịch sử mang tính không lặp lại cả về thời gian, không gian,
nhân vật, diễn biến, kết quả, ý nghĩa…Vì vậy học sinh chỉ được học kiến thức
một lần duy nhất trong một cấp học, những tiết học sau, bài học sau những kiến
thức đó không được lặp lại. Chính điều này gây khó khăn cho học sinh trong việc
củng cố, ghi nhớ kiến thức. Vậy nên trong quá trình dạy học cần giành thời gian
củng cố, ôn tập kiến thức cho học sinh, tìm các biện pháp để giúp học sinh nhớ
nhanh, nhớ lâu, nhớ bền vững những kiến thức đã được học.
Tuy
nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều quan niệm cho rằng Lịch sử chỉ là môn
lý thuyết không có bài tập và thực hành, điều này gây ra ảnh hưởng
không nhỏ đối với việc đổi mới phương pháp dạy học trong thời gian
gần đây. Trong thực tiễn quá trình sử dụng bài tập trong dạy học lịch sử nói
chung và nhất là đối với các bài ôn tập, sơ kết, tổng kết nói riêng ở trường
trung học phổ thông vẫn còn nhiều hạn chế, chưa được quan tâm đúng mức, thậm
chí còn bị bỏ qua.
Trên
cơ sở về mặt lý luận và thực tiễn quá trình dạy học cũng như căn cứ vào mục
tiêu giáo dục, giáo dưỡng và phát triển, chúng tôi chọn vấn đề: “Sử dụng bài tập trong dạy học các bài ôn
tập, sơ kết, tổng kết môn Lịch Sử lớp 12 trường THPT (Chương trình chuẩn)” để
làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình.
Link tải bản word đầy đủ: Tải xuống