1. Lý do chọn sáng kiến:
Bậc Tiểu học là “Bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, có nhiệm vụ xây dựng và phát triển tình cảm đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ và thể chất của trẻ em, nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn diện nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. (Luật phổ cập giáo dục tiểu học). Điều đó cho thấy rằng, những gì được hình thành ở bậc học này sẽ theo suốt cuộc đời của một con người và rất khó thay đổi, khó hình thành lại. Vì thế, những gì trẻ em không đạt được ở bậc học này khó có thể bù đắp được ở bậc học sau.
Tiếng Việt ở trường Tiểu học có nhiệm vụ rất quan trọng, nó hình thành năng lực hoạt động ngôn ngữ cho học sinh, được thể hiện trong 4 hoạt động tương ứng với 4 kĩ năng: nghe - nói - đọc - viết. Đó là môn học gồm nhiều phân môn và chiếm nhiều thời gian học tập ở bậc tiểu học nói chung và lớp 5 nói riêng. Việc dạy Tiếng Việt ở trường nhằm tạo cho học sinh năng lực sử dụng Tiếng Việt, năng lực tư duy, giao tiếp, giáo dục các em những tư tưởng lành mạnh, trong sáng nhằm hình thành nhân cách học sinh.
Trong chương trình môn Tiếng Việt ở tiểu học, Luyện từ và câu được tách thành một phân môn độc lập, có vị trí ngang bằng với các phân môn khác như Tập đọc, Chính tả, Tập làm văn... Trong đó dạng bài Mở rộng vốn từ được chú trọng với số lượng bài học khá nhiều theo từng chủ điểm. Mục tiêu dạng bài này hướng tới 3 nhiệm vụ chủ yếu là giúp học sinh phong phú hoá vốn từ, chính xác hoá vốn từ và tích cực hoá vốn từ.
Với học sinh lớp Năm, việc mở rộng vốn từ cho các em là rất cần thiết, đó là điều kiện thuận lợi để học tốt các môn học khác ở Tiểu học và học tiếp lên các lớp trên. Việc giúp các em trau dồi vốn từ góp phần nâng cao năng lực sử dụng ngôn ngữ giúp các em rèn kĩ năng diễn đạt, giao tiếp, dùng từ đặt câu, sử dụng trong các bài tập làm văn của mình hết sức quan trọng.
Nhằm góp phần đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng dạy học Tiếng Việt trong nhà trường nói chung, dạy cho học sinh lớp Năm học tốt dạng bài mở rộng vốn từ nói riêng, tôi đã chọn sáng kiến: “Biện pháp giúp học sinh Mở rộng vốn từ trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5”.
2. Điểm mới của sáng kiến:
Khi nghiên cứu về đặc điểm nhận thức của học sinh tiểu học, tâm lý học đã khẳng định: “Tư duy có quan hệ chặt chẽ với ngôn ngữ, tư duy không thể tồn tại bên ngoài ngôn ngữ và ngược lại ngôn ngữ cũng thể không tồn tại nếu không dựa vào tư duy”. Để phát triển tư duy cho học sinh thì việc phát triển ngôn ngữ là không thể thiếu. Muốn ngôn ngữ học sinh phát triển lại càng không thể tách rời việc luyện từ và câu cho học sinh. Hơn nữa mọi tri thức đều được diễn đạt bằng từ ngữ. Chính mối liên quan mật thiết đó mà giáo viên cần phải chú ý đến việc dạy luyện từ và câu. Dạy luyện từ và câu phải dựa trên quan điểm thực hành (dựa trên bình diện phát triển lời nói). Sáng kiến “Biện pháp giúp học sinh Mở rộng vốn từ trong phân môn Luyện từ và câu lớp 5” đã tìm ra một số biện pháp nâng cao chất lượng về mở rộng vốn từ cho các em, tạo cho học sinh thuận lợi khi giao tiếp. Sáng kiến đưa ra những giải pháp nhằm giúp học sinh phát triển năng lực mà lâu nay giáo viên chưa chú trọng: mạnh dạn, tự tin, bày tỏ ý kiến, kĩ năng diễn đạt.. đáp ứng việc đổi mới đánh giá học sinh theo TT30/2014/TT-BGDĐT. Đồng thời đề cao tính tự chủ, tự lập của chủ thể của học sinh, người thầy chỉ làm vai trò hướng đạo, áp dụng tính ưu việt của mô hình VNEN trong quá trình dạy học phát huy tối đa tính tích cực, chủ động của người học. Học sinh được giáo dục và phát triển kĩ năng sống để trở thành chủ nhân tương lai năng động, sáng tạo, tự tin...đáp ứng xu thế phát triển của xã hội.
3. Phạm vi áp dụng :
Sáng kiến chỉ giới hạn trong phạm vi nghiên cứu việc dạy học dạng bài văn mở rộng vốn từ cho học sinh lớp Năm và áp dụng ở trường Tiểu học tôi đang công tác. Nghiên cứu đề tài, tôi không có nhiều tham vọng mà chỉ nhằm mục đích đóng góp một phần công sức của mình vào công tác giáo dục của nhà trường. Với việc nghiên cứu đề tài, tôi mong muốn sẽ có được những giải pháp hữu hiệu, bài học kinh nghiệm để có thể áp dụng vào thực tiễn giảng dạy phân môn Luyện từ và câu ở trường nói riêng và ngành giáo dục huyện nhà nói chung. Điều này càng có ý nghĩa nếu đề tài thành công, đồng thời là chất lượng học tập của các em học sinh cũng sẽ được nâng lên một cách đáng kể. Trên cơ sở kiến thức, kĩ năng về vốn từ ngữ đã được học, các em vận dụng tốt ở các lớp trên.
...
Link tải file word đầy đủ: TẢI XUỐNG